بدانیم ETF چیست و چه کاربردی دارد؟

مقدمه

صندوق‌های قابل معامله، که به اختصار با نام ETF شناخته می‌شوند، نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که خرید و فروش آن‌ها از طریق سامانه‌های معاملاتی آنلاین و صرافی‌ها انجام می‌شود. به‌عبارت ساده‌تر، صندوق‌های ETF را می‌توان به‌مانند ارزهای دیجیتال خرید و فروش کرد.

‌ای تی اف به چه معناست؟

مخفف عبارت "Exchange-Traded Fund" به معنای «صندوق قابل معامله» است. این صندوق‌ها به‌طور مشابه با ارزهای دیجیتال معامله می‌شوند و قیمت آن‌ها در طول روز معاملاتی تغییر می‌کند. به این ترتیب، سرمایه‌گذاران می‌توانند واحدهای این صندوق‌ها را همانند ارزهای دیجیتال خریداری کنند.

صندوق‌های ETF ساختاری مشابه با صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک دارند، به این معنا که شما می‌توانید یک یا چند واحد از یک صندوق ETF را خریداری یا چند واحد از آن را بفروشید. با خرید واحدهای ETF، سرمایه شما در صندوقی که شامل ارزهای دیجیتال است، سرمایه‌گذاری می‌شود.

تاریخچه پیدایش ETF

صندوق‌های قابل معامله (ETF) نه تنها در ایران، بلکه در سطح جهانی به یکی از محبوب‌ترین روش‌های درآمدزایی تبدیل شده‌اند. با نگاهی به تاریخ، می‌توان گفت که ایده اولیه جمع‌آوری سرمایه به اروپایی‌ها برمی‌گردد. آن‌ها در اواسط دهه ۱۸۰۰ میلادی به پس‌انداز کردن روی آوردند و موفق به تأسیس اولین صندوق سرمایه‌گذاری در سال ۱۹۲۴ شدند.

در سال ۱۸۹۳، اولین سبد سرمایه‌گذاری مشترک به‌طور غیررسمی در ایالات متحده توسط یکی از کارکنان دانشگاه هاروارد ایجاد شد. هدف این ابتکار، سرمایه‌گذاری در طرح‌های سودآور بود. اما اولین صندوق رسمی با نام "سرمایه‌گذاران تراست ماساچوست" (Massachusetts Investors Trust) در تاریخ ۲۱ مارس ۱۹۲۴ به ثبت رسید.

در ایران، آغاز فعالیت ETFها به‌طور رسمی به سال ۱۳۹۲ و همزمان با افتتاح تابلو ETF برمی‌گردد. به همین دلیل، نمی‌توان گفت که ETFها در ایران سابقه طولانی دارند.

ای تی اف بیت کوین چیست؟

ای تی اف بیت کوین یک صندوق قابل معامله است که بیت کوین به‌عنوان یکی از دارایی‌های آن محسوب می‌شود. در واقع، قیمت این صندوق به قیمت بیت کوین و سایر دارایی‌های موجود در آن متصل است. ETF بیت کوین بستری را برای معامله ساده و قانونی بیت کوین در سایر بازارهای مالی فراهم کرده است.

به این ترتیب، افراد می‌توانند ETF بیت کوین را از طریق بازارهای مالی دیگر، مانند بازار سهام که با آن‌ها آشنایی بیشتری دارند، خریداری کنند. این ویژگی به‌تنهایی توانسته است توجه بسیاری از کاربران را جلب کند.

همان‌طور که می‌دانید، رشد چشمگیر قیمت بیت کوین در سال‌های اخیر موجب شده است که روز به روز افراد و سازمان‌های بیشتری به دنبال سرمایه‌گذاری در این حوزه باشند. با این حال، هنوز کاربرانی وجود دارند که با ساختار منحصر به فرد ارزهای دیجیتال و مراحل خرید و فروش بیت کوین آشنایی کامل ندارند.

سیستم مالی کشورها تا چند سال گذشته با استفاده از راهکارهای سنتی و قدیمی به نیازهای مردم پاسخ می‌داد. بنابراین، طبیعی است که کاربران نسبت به سیستم و زیرساخت‌های جدید به‌کاررفته در ارزهای دیجیتال اطمینان کافی نداشته باشند.

از سوی دیگر، فرآیند پیچیده و تخصصی خرید بیت کوین از صرافی‌ها برای بسیاری از افراد ممکن است ترسناک و مبهم به نظر برسد. مفاهیم تخصصی مانند استفاده از کیف پول، کلیدهای خصوصی و عمومی، و آدرس بیت کوین می‌تواند باعث شود که برخی از سرمایه‌گذاران از خرید بیت کوین خودداری کنند.

این عوامل موجب شده‌اند که صندوق‌های قابل معامله بیت کوین مورد استقبال گسترده‌ای قرار بگیرند. در حال حاضر، سه ETF بیت کوین در کشور کانادا به فروش می‌رسد و صندوق‌های قابل معامله در ایالات متحده به‌تازگی فعالیت خود را آغاز کرده‌اند.

عملکرد ETF بیت کوین به‌طور کلی مشابه سایر صندوق‌های قابل معامله است. کاربران به‌راحتی می‌توانند ETF بیت کوین را از کارگزاری‌های سهام و بورس خریداری کنند. روند قیمت ETF بیت کوین و بیت کوین به‌طور دقیق مشابه یکدیگر است. به‌عبارت دیگر، ETF بیت کوین به‌گونه‌ای طراحی شده است که روند قیمت آن همگام و هماهنگ با قیمت بیت کوین پیش برود.

دلیل اصلی ایجاد ETF بیت کوین

تعداد قابل توجهی از سرمایه‌گذاران هنوز هم به سرمایه‌گذاری در بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال به عنوان یک گزینه ریسکی و پرخطر نگاه می‌کنند. همان‌طور که می‌دانید، ساختار غیرمتمرکز بیت کوین باعث شده است که قوانین مشخصی برای آن وجود نداشته باشد.

علاوه بر این، کاربران برای خرید و نگهداری بیت کوین به خدمات صرافی‌ها و کیف پول‌ها نیاز دارند. بنابراین، افرادی که اطلاعات کافی از بازار ارزهای دیجیتال و ساختار منحصر به فرد آن‌ها ندارند، ممکن است از سرمایه‌گذاری در این حوزه دلسرد شوند.

بیت کوین به گونه‌ای طراحی شده که مسئولیت امنیتی به طور مستقیم بر عهده خود کاربر است. کاربران باید تمامی اطلاعات محرمانه مانند کلیدهای عمومی و خصوصی مربوط به حساب کاربری خود را در مکانی امن و قابل اعتماد نگهداری کنند. البته برخی از کاربران برای کاهش مسئولیت‌های خود، این امور را به صرافی‌ها واگذار می‌کنند.

همچنین، کیف پول‌های سخت‌افزاری می‌توانند به تقویت سیستم امنیتی و حفظ بیت کوین شما در فضایی مطمئن کمک کنند.

در این میان، دغدغه‌هایی نظیر پرداخت مالیات برای افرادی که سودهای قابل توجهی از بیت کوین کسب می‌کنند، وجود دارد. به همین دلیل، افرادی که ETF بیت کوین را برای سرمایه‌گذاری انتخاب می‌کنند، دیگر با مسائلی مانند کلیدهای خصوصی و عمومی، امنیت و نگهداری بیت کوین مواجه نیستند.

صندوق‌های قابل معامله، مشابه سایر سهام، قابلیت خرید و فروش دارند و این ویژگی باعث شده است که بسیاری از افراد پس از ارزیابی شرایط، سرمایه‌گذاری در صندوق‌های قابل معامله بیت کوین را به خرید مستقیم بیت کوین ترجیح دهند.

به طور خلاصه، ETF بیت کوین به عنوان یک پیشنهاد و فرصت فوق‌العاده برای کاربران عادی و نهادهای سازمانی که به دنبال سرمایه‌گذاری هستند، شناخته می‌شود. این موضوع موجب شده است که بسیاری از سازمان‌ها خواستار عمومی‌سازی صندوق‌های قابل معامله بیت کوین در سطح جهانی باشند.

صندوق ETF چگونه کار می‌کند؟

منابع مالی صندوق‌های قابل معامله (ETF) از طریق جمع‌آوری سرمایه‌های خرد و کلان افراد تأمین می‌شود. سرمایه جمع‌آوری‌شده برای خرید انواع مختلفی از سهام به کار می‌رود که به آن سبد دارایی یا پرتفوی گفته می‌شود. نسبت دارایی‌های موجود در سبد ETF متفاوت است و مقادیر آن‌ها بر اساس قوانین خاصی تعیین می‌شود. قیمت یک سبد ETF با نوسانات قیمت خرید و فروش دارایی‌های صندوق در بازار تغییر می‌کند.

صندوق‌های ETF به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند که سرمایه خود را بین دارایی‌های مختلف توزیع کنند، بدون اینکه نیازی به خرید واقعی آن‌ها داشته باشند. ساز و کار ETFها بسیار شفاف است و معمولاً وب‌سایتی برای اطلاع‌رسانی در مورد صورت‌های مالی و تاریخچه بازدهی خود ایجاد کرده‌اند که سرمایه‌گذاران می‌توانند به آن مراجعه کرده و اطلاعات مورد نیاز خود را به‌دست آورند.

انواع صندوق‌های ارز دیجیتال ETF

صندوق‌های قابل معامله (ETF) ارز دیجیتال به‌طور کلی به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:

۱. با پشتوانه فیزیکی یا اسپات: در این نوع صندوق‌ها، دارایی‌های موجود واقعی هستند. قیمت سهام این سبدها بر اساس معاملات اسپات و حرکت قیمت رمزارزها تعیین می‌شود. به این معنا که اگر قیمت ارزهای دیجیتال افزایش یابد، قیمت سهام سرمایه‌گذاران نیز افزایش خواهد یافت و در صورت کاهش قیمت ارزهای دیجیتال، قیمت سهام نیز کاهش می‌یابد. در این روش، سرمایه‌گذار هیچ نقشی در نگهداری ارزهای دیجیتال ندارد و می‌تواند بدون هزینه و خطر تملک آن‌ها به سود برسد.

۲. با پشتوانه فیوچرز: این نوع صندوق‌های ETF به‌طور مستقیم با ارزهای دیجیتال پشتیبانی نمی‌شوند، بلکه از مشتقات ارز دیجیتال مانند قراردادهای آتی (فیوچرز) استفاده می‌کنند. قیمت سهام در این حالت، به جای قیمت ارزهای دیجیتال، از نوسانات قیمت مشتقات آن‌ها پیروی می‌کند. بنابراین، با افزایش یا کاهش قیمت قراردادهای آتی، قیمت سهام نیز به‌طور مشابه افزایش یا کاهش می‌یابد.

مزایای صندوق ETF

معامله‌گران حرفه‌ای به دلیل مزایای متعدد صندوق‌های ETF، بخشی از دارایی خود را به این سبدها اختصاص می‌دهند. اما مهم‌ترین ویژگی‌های ETF چیست؟

۱. سهولت در سرمایه‌گذاری: خرید، فروش و نگهداری ارزهای دیجیتال به‌صورت مستقیم نیازمند دانش کافی درباره عملکرد ارزهای رمزپایه، نحوه معامله و آشنایی با استراتژی‌های معاملاتی برای حفظ سود است. این موضوع می‌تواند برای سرمایه‌گذاران بازارهای مالی سنتی چالش‌برانگیز باشد و یکی از موانع اصلی برای پذیرش رمزارزها به‌عنوان دارایی‌های معتبر برای حفظ ارزش محسوب شود. در مقابل، در صندوق‌های ETF، سرمایه‌گذاران نیازی به خرید و نگهداری دارایی‌های اصلی ندارند.

۲. مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها: تحلیل وضعیت بازار ارز دیجیتال و انتخاب بهترین زمان برای ورود و خروج از معاملات برای کاربران مبتدی می‌تواند زمان‌بر و دشوار باشد. همچنین، به دلیل عدم دانش و تجربه کافی، ممکن است سرمایه خود را به خطر بیندازند. در حالی که صندوق‌های ETF توسط متخصصان مدیریت می‌شوند و از حداکثر ظرفیت بازار برای کسب سود بهره‌برداری می‌کنند.

۳. افزایش بازده سرمایه‌گذاری:

یکی از مهم‌ترین مزایای صندوق‌های ETF، بازدهی مناسب آن‌ها است. متوسط بازدهی این سبدها همواره مثبت بوده و طبق گزارش‌های منتشرشده، در برخی از بازه‌های زمانی حتی از ۱۵۰ درصد نیز فراتر رفته است. به همین دلیل، خرید این سبدها به افرادی که به دنبال حفظ ارزش دارایی‌های خود در برابر تورم هستند، توصیه می‌شود.

۴. کاهش ریسک سرمایه‌گذاری:

از آنجا که صندوق‌های ETF بر روی دارایی‌های متنوعی سرمایه‌گذاری می‌کنند، ریسک ضرر به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌یابد. به‌عنوان مثال، اگر قیمت یکی از ارزهای دیجیتال به‌طور شدید کاهش یابد، وجود سایر ارزها در سبد سرمایه‌گذاری می‌تواند به جبران ضرر کمک کند.

۵. کارمزد کمتر:

کارمزدهای مربوط به صندوق‌های ETF در مقایسه با کارمزدهای صندوق‌های سنتی که به‌صورت فعال مدیریت می‌شوند، کمتر است.

۶. امکان سرمایه‌گذاری با سرمایه کم:

برای بهره‌مندی از مزایای صندوق‌های ETF، نیازی به داشتن سرمایه زیاد نیست؛ زیرا تجمیع سرمایه‌های خرد این امکان را فراهم می‌کند که سرمایه‌گذاران بتوانند به سودهای قابل‌توجهی دست یابند. این ویژگی باعث شده است تا یک روش درآمدزایی مناسب برای افرادی باشد که به دنبال سرمایه گذاری با پول کم هستند.

معایب صندوق‌های ETF

هر روش سرمایه‌گذاری، به‌جز مزایای خود، با برخی معایب نیز همراه است. معایب صندوق‌های ETF در مقایسه با مزایای فراوان آن‌ها قابل چشم‌پوشی است و ممکن است بیشتر برای معامله‌گران متخصص و حرفه‌ای مطرح شود. سه ایرادی که به این سبدها وارد است عبارتند از:

۱. تسلط کمتر سرمایه‌گذار بر مدیریت دارایی‌ها: اگرچه تنوع صندوق‌های ETF بسیار زیاد است و هر یک استراتژی‌های متفاوتی دارند، اما عدم تسلط بر مدیریت سبد دارایی ممکن است برای برخی از معامله‌گران خوشایند نباشد. سرمایه‌گذاران حرفه‌ای ممکن است احساس کنند که از طریق معاملات مستقیم می‌توانند سود بیشتری کسب کنند و بنابراین ترجیح می‌دهند در انتخاب دارایی‌ها یا استراتژی‌ها نقش داشته باشند.

۲. محدودیت زمانی برای انجام معاملات: بر خلاف بازار ارزهای دیجیتال که کاربران می‌توانند در هر ساعتی از روز به معامله بپردازند، خرید و فروش صندوق‌های ETF تنها در ساعات معاملاتی بازار امکان‌پذیر است.

۳. لزوم احراز هویت: برای خرید صندوق‌های ETF، کاربران باید مراحل احراز هویت را تکمیل کنند، که این امر ممکن است برای برخی از سرمایه‌گذاران زمان‌بر و دشوار باشد.

نحوه خرید و فروش ETF‌ها

خرید و فروش سهام یک ETF بسیار ساده است و اغلب افراد می‌توانند به‌راحتی این فرآیند را انجام دهند. ابتدا کافی است در یک کارگزاری ثبت‌نام کنید تا کد بورسی منحصر به فردی برای شما صادر شود. این کد برای انجام معاملات سهام یا سایر اوراق بهادار ضروری است. پس از دریافت کد بورسی، می‌توانید با بررسی لیست صندوق‌های ETF و انتخاب مورد نظر، سفارش خود را در پنل کارگزاری ثبت کنید.

آیا صندوق‌های ETF امن هستند؟
یکی از چالش‌های مرتبط با ETFها، موضوع امنیت آن‌هاست. از آنجا که این سبدها توسط شرکت‌های کارگزاری یا نهادهای مالی معتبر و مورد تأیید سازمان بورس تشکیل می‌شوند، از امنیت کافی برخوردار هستند و تا به امروز هیچ مشکلی در این زمینه گزارش نشده است.

علاوه بر این، تمامی ETFها دارای وب‌سایت‌های رسمی هستند که اطلاعات مربوط به نحوه عملکرد، روش‌های خرید و فروش ارزهای دیجیتال، اطلاعات مؤسس و تمامی مجوزهای لازم را ارائه می‌دهند. شما می‌توانید قبل از هرگونه اقدام برای خرید، این اطلاعات را به‌دقت مطالعه کنید.

نتیجه‌گیری

بازار ارزهای دیجیتال به سرعت در حال توسعه است و این روند توجه ویژه‌ای را از سوی صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر و سایر سرمایه‌گذاران به خود جلب کرده است. پذیرش ETF ارزهای دیجیتال به عنوان یک گزینه سودآور، به عنوان یک اهرم مؤثر برای انتقال سرمایه از وال‌استریت به بازار کریپتو عمل می‌کند. در پی این تحولات، رمزارزها به یک کلاس دارایی معتبر تبدیل می‌شوند و شاهد رشد قیمت بی‌سابقه‌ای خواهند بود.