پولکادات چیست؟

پولکادات چیست؟

ماه‌های قبل از عرضه شبکه پولکادات و توکن DOT در جامعه ارزهای دیجیتال پر از جنب و جوش و شایعه بود؛ چراکه هم سازنده اتریوم آن را ساخته بود و هم قرار بود یک پروژه انقلابی باشد. همین‌طور هم شد. این پروژه بلافاصله پس از انتشار به یکی از بزرگترین پروژه‌های بلاک چینی در حوزه وب ۳ و قراردادهای هوشمند تبدیل شد.

پیچیدگی‌های پولکادات

پولکادات یک پلتفرم بلاک چینی و یک ارز دیجیتال مبتنی بر اثبات سهام (Proof of Stake) است که در می سال ۲۰۲۰ به‌صورت رسمی راه‌اندازی شد. DOT توکن اصلی بلاک چین پولکادات است. سرعت بالا، کارمزدهای پایین و قابلیت اتصال به بلاک چین‌ها و اوراکل‌های مختلف، از مهمترین ویژگی‌های پولکادات به شمار می‌روند.

گوین وود (Gavin Wood) که یکی از بنیانگذاران اتریوم نیز هست، از اصلی‌ترین سازندگان پروژه دات است. پیش از عرضه رسمی و در سال ۲۰۱۷، پولکادات موفق شد در یک عرضه اولیه کوین یا ICO بیش از ۱۴۴ میلیون دلار سرمایه جذب کند. در دور دوم جذب سرمایه نیز ۴۳ میلیون دلار دیگر روی این پروژه به شکل خصوصی سرمایه‌گذاری شد.

چه کسی پولکادات را ساخته است؟

گوین وود (Gavin Wood)، پیتر چابن (Peter Czaban) و رابرت هابرمایر (Robert Habermeier) سه تن از ایده‌پردازان و بنیانگذاران اصلی پولکادات هستند. پیشتر بنیاد وب تیری (Web3 Foundation) وظیفه توسعه و حمایت پولکادات را برعهده داشت. شایان ذکر است که بنیاد وب ۳ به‌منظور پرورش و پیشبرد فناوری‌ها و اپلیکیشن‌ها در زمینه پروتکل‌های اینترنتی غیرمتمرکز ایجاد شده است.

بنیاد وب تیری مأموریت ساخت پولکادات را به شرکت پریتی تکنولوژیز (parity.io) و ایده‌پردازان و بنیانگذاران اصلی آن واگذار کرده است. هر نفر از بنیانگذاران اصلی پولکادات از افراد شناخته‌شده در حوزه ارزهای دیجیتال، علوم رمزنگاری و جامعه برنامه‌نویسان زبان راست (Rust) هستند.

وب۳ و پولکادات

اوج دوران وب سه را می‌توان بعد از عرضه و راه‌اندازی پولکادات در نظر گرفت. تا پیش از پولکادات، پروژه‌هایی مثل اتریوم در همین حوزه کار می‌کردند ولی با ظهور و قدرت‌گرفتن Polkadot بود که تب و تاب پروژه‌های وب ۳ قوت گرفت؛ چراکه بسیاری از برنامه‌های تبلیغاتی این پروژه بر پایه همین کلید واژه بود.

علاوه بر این، پولکادات قابلیتی را به بلاک چین‌ها اضافه می‌کند که بتوانند به راحتی و بدون نیاز به واسطه‌های شخص ثالث، داده‌ها را بین بلاک چین‌های مختلف منتقل کنند که در نوع خودش انقلابی به حساب می‌آید.

ارز دیجیتال DOT

دات با نماد DOT ارز دیجیتال بلاک چین پولکادات است. هر چند که این ارز بلاک چین خاص خود را دارد و یک کوین محسوب می‌شود، اما از آنجایی که کوین‌ها در بیشتر مواقع یک کاربرد و توکن‌ها چندین کاربرد دارند، در اکثر مقالات و همچنین در وب‌سایت این پروژه، از آن به‌عنوان توکن DOT یاد می‌شود. برای توکن دات، ۴ کاربرد مهم در نظر گرفته شده است که عبارتند از:
۱. حق حاکمیت (Governance): دارندگان توکن دات می‌توانند در رأی‌گیری‌ها و نظرسنجی‌های آینده برای ارتقای پروتکل‌های شبکه یا افزوده‌شدن ویژگی‌های جدید به شبکه شرکت کنند.
۲. استیکینگ (Staking): می‌توان با استیک کردن مقداری ارز DOT به‌عنوان ولیدیتور به امنیت شبکه کمک کرد که نوعی سرمایه‌گذاری نیز محسوب می‌شود و در ازای آن از شبکه پاداش دریافت کرد.
۳. پیوندها (Bonding): برای اینکه یک پاراچین بتواند اسلات‌های خود را در مناقصه‌ها دریافت کند، باید مقداری توکن DOT را در شبکه واریز و قفل کند.
۴. کارمزد شبکه (Fee): برای انتقال پیام در بین پاراچین‌ها باید به شبکه کارمزد پرداخت شود و این کارمزدها در قالب توکن‌های DOT هستند.

ویژگی‌های پولکادات

استفاده از زنجیره‌های مختلف یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های پولکادات است. انواع زنجیره‌ها در این شبکه عبارتند از: ریلی چین (Relay Chain)، پاراچین (Parachain)، پاراتریدها (Parathreads) و پل‌ها (Bridges).

استیکینگ و نودها

۱. نودهای اعتبارسنج (Validators): اعتبارسنج‌ها مسئول حفظ امنیت ریلِی‌چین هستند. هریک از دارندگان توکن‌های دات، می‌توانند با سهام‌گذاری توکن‌های خود، تبدیل به یک نود اعتبارسنج شده و وظیفه ساخت بلاک‌های ریلِی‌چین را برعهده بگیرند.

۲. نودهای رابط (Collators): نودهای رابط هر پاراچین تراکنش‌های کاربران پاراچین را جمع‌آوری و اجرا می‌کنند، سپس این تراکنش‌ها را در یک بلاک کاندید گردآوری کرده و آن را همراه با اثبات انتقال حالت، به نودهای اعتبارسنج مربوط به پاراچین خود ارائه می‌دهند.

۳. نودهای گزیننده (Naminators): افرادی که مایل به مشارکت در امنیت ریلِی‌چین و کسب درآمد از شبکه پولکادات هستند، اما توانایی یا حوصله راه‌اندازی یک فول‌نود تمام‌وقت را ندارند، می‌توانند یک نود گزیننده راه‌اندازی کنند.

۴. نودهای ناظر (Fishermen): فیشرمن‌ها یا ناظران نیز مانند نودهای رابط، فول‌نود پاراچین مخصوص به خود هستند و بر این روند نظارت می‌کنند.

فرق پولکادات با کاردانو و اتریوم

مکانیزم اجماع پولکادات NPOS است، در حالی که اتریوم از POS و کاردانو از Ouroboros استفاده می‌کنند. توکن پولکادات DOT است، اتریوم ETH و کاردانو ADA. پولکادات در سال ۲۰۲۰ ساخته شد، اتریوم در ۲۰۱۴ و کاردانو در ۲۰۱۷. هر سه توکنومیک بدون محدودیت دارند و تعداد پروژه‌های روی شبکه پولکادات بیش از ۶۰۰، اتریوم بیش از ۱۰۰۰۰ و کاردانو بیش از ۱۳۰۰ است. میزان سوددهی پولکادات در سال ۲۰۲۳ ده درصد، اتریوم شصت و شش درصد و کاردانو پنجاه و شش درصد بوده است.

چگونه دات بخرم؟

بهترین راه برای خرید و فروش پولکادات این است که به یک سایت صرافی ارز دیجیتال مراجعه کنید. اگر ساکن ایران هستید، برای خرید دات می‌توانید از یکی از دو روش زیر استفاده کنید:
۱. خرید مستقیم پولکادات از صرافی‌های ایرانی با ریال و کارت بانکی
۲. خرید بیت کوین یا تتر از سایت‌های ایرانی با ریال و کارت بانکی و سپس تبدیل آن به پولکادات در صرافی‌های خارجی

پاراچین‌ها و ساختار پولکادات

پاراچین‌ها تنها اطلاعات مربوط به خودشان را پردازش و بلاک خاص خود را به‌طور موازی تولید می‌کنند و ولیدیتورها باقی کارها را انجام می‌دهند. این باعث می‌شود شبکه سرعت بسیار بیشتری داشته باشد. پولکادات ادعا می‌کند که بعد از تکمیل شدن شبکه‌اش می‌تواند تا یک میلیون تراکنش در ثانیه را پردازش کند.

تخصص (Specialization)

هر بلاک چین برای اینکه بتواند قابلیت‌های متنوع‌تری ارائه کند، مجبور است برخی فاکتورها را فدا کند. شاید یک بلاک چین سرعت را فدای غیرمتمرکز بودن کند و بلاک چین دیگر به سرعت بیشتر از امنیت توجه کند. اما در پولکادات به‌راحتی می‌توان به یک پاراچین، یک وظیفه خاص اختصاص داد. یک پاراچین می‌تواند به مدیریت ذخیره فایل، پاراچین بعدی به مدیریت هویت غیرمتمرکز بپردازد و پاراچین بعدی می‌تواند مسئول انجام پرداخت‌های الکترونیکی توسط یک شبکه استیبل کوین کاملاً مجزا باشد. در حقیقت از این طریق، بلاک چین‌هایی در شبکه پولکادات ایجاد می‌شوند که هر کدام تنها کار ضروری و تخصصی خود را انجام می‌دهند و باقی کارها بر عهده شبکه است.

پولکادات همچنین برای پیاده‌سازی ساده‌تر پاراچین‌ها، یک نرم‌افزار به نام Substrate را معرفی کرده که کار کدنویسی و توسعه را بسیار سرعت می‌بخشد.

همکاری (Cooperation)

تمام پاراچین‌ها و بریج‌ها در شبکه پولکادات با هم در ارتباط هستند. این مزیت بزرگی برای شبکه محسوب می‌شود، به‌طوری که تمام آنها می‌توانند علاوه بر جابه‌جایی توکن، اطلاعات دیگری را نیز در قالب پیام بین هم ردوبدل کنند. برای مثال یک زنجیره که به‌عنوان پلتفرم تریدینگ فعالیت می‌کند، این امکان را دارد که قیمت سهام و دارایی‌ها را از یک اوراکل که در یک زنجیره دیگر کار می‌کند، درخواست کند. پروتکلی که برای انتقال پیام‌ها در بین پاراچین‌ها استفاده می‌شود، XCMP (Cross-Chain Messaging Protocol) نام دارد. مدل امنیت اشتراکی به همراه پروتکل XCMP، شبکه را قادر می‌سازد که بدون نیاز به اعتماد به یکدیگر، پیام‌ها به‌صورت امن جابه‌جا شوند و همکاری درونی در شبکه به وجود آید.

حاکمیت (Governance)

حاکمیت شبکه پولکادات به روش غیرمتمرکز انجام می‌شود. فرآیند حاکمیت در این شبکه همچنان در حال تکمیل است و قرار است در آینده به‌طور کامل و شفاف توسط جامعه آن انجام شود. اعضای شبکه در آینده می‌توانند قوانین پاراچین‌ها و تعداد اسلات‌ها را تغییر دهند و هر ایده‌ای که به ذهنشان برسد را روی شبکه پیاده‌سازی کنند. پولکادات مدعی است که سیستم حاکمیتی این شبکه به مرور تکمیل شده و به یکی از انعطاف‌پذیرترین شبکه‌های بلاک چین تبدیل خواهد شد.

عدم نیاز به هاردفورک (Forkless Upgrades)

بلاک چین‌ها بعد از مدتی، مثل هر برنامه‌ای نیاز به آپدیت دارند. این آپدیت‌ها می‌تواند در جهت افزایش امنیت و یا اضافه شدن یک ویژگی جدید به شبکه باشد. در چنین مواقعی، در بیشتر بلاک چین‌ها شاهد یک هاردفورک هستیم که منجر به تغییرات اساسی در شبکه می‌شود و گاهی هم دردسرهای خاصی برای کاربران آن بلاک چین ایجاد می‌شود. پولکادات به پاراچین‌ها و همچنین به خود شبکه اجازه می‌دهد که بدون هیچ هاردفورکی، انواع آپدیت‌ها را به‌طور کاملاً یکپارچه انجام دهند و شبکه به‌سمت تکامل پیش برود.

آینده پولکادات و خرید DOT

کمتر تحلیلگر و کارشناس بلاکچینی را پیدا می‌کنید که در مورد آینده این ارز دیجیتال و توکن DOT بدبین باشد. با توجه به پذیرش فوق‌العاده این پروژه و اشکالات کمی که دارد، آینده‌اش هم روشن است. نوسانات قیمت پولکادات هم منطقی است و همین موضوع باعث شده تا یک گزینه نسبتاً مطمئن برای سرمایه‌گذاری باشد.

جمع‌بندی

در نهایت، پروژه پولکادات یکی از نوآورانه‌ترین و انقلابی‌ترین پروژه‌ها در دنیای ارزهای دیجیتال و بلاک چین است. این شبکه با استفاده از پاراچین‌ها و فناوری اثبات سهام، قابلیت‌های فراوانی را برای ارتباط و همکاری بین بلاک چین‌های مختلف فراهم می‌کند. ویژگی‌های مهمی چون سرعت بالا، کارمزدهای پایین، مقیاس‌پذیری، و قابلیت اجرای قراردادهای هوشمند، آن را به یکی از بهترین گزینه‌ها برای سرمایه‌گذاری تبدیل کرده است. همچنین، با توجه به تیم پشتیبان قوی و پیشینه درخشان سازندگان آن، آینده روشنی برای این پروژه متصور است. ارز دیجیتال DOT نقش حیاتی در این اکوسیستم دارد و امکانات متنوعی مانند حق حاکمیت، استیکینگ و پرداخت کارمزدها را فراهم می‌کند. پولکادات با طراحی منحصر به فرد خود، پایه‌ای برای توسعه نسل جدیدی از برنامه‌های بلاک چینی و اینترنت نسل سوم فراهم کرده و پیش‌بینی می‌شود که در آینده‌ای نزدیک نقش پررنگ‌تری در این حوزه ایفا کند.